Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 15 Nisan 2022 tarihinde yayınladığı talimat ile ihracat bedelinin en az %40’ının İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılması zorunluluğu getirildi. Bu oran 31 Aralık 2021’de yayınlanan talimat ile %25 olarak belirlenmişti fakat Nisan ayı itibariyle %40’a yükseltildi. İhracat yapan ve döviz geliri elde eden firmaların büyük tepkisine rağmen bu oranın daha da artabileceği ve %50 seviyelerine gelebileceği düşünülmektedir. Döviz gelirinin %40’ının merkez bankasına satılması zorunluluğu firmaların ticari faaliyetleri açısından birçok zorluğa sebep olmaktadır.
İhracat yapan firmaların birçoğu hammadde alımlarını döviz ile yapmaktadır. Yurtdışından hammadde alması gereken bu firmalar, getirilen zorunluluktan ötürü önce kazandıkları döviz gelirinin %40’ını merkez bankasına satmakta ardından da hammadde alabilmek için tekrar döviz satın almaktadırlar. Bu da alış-satış paritesi ve komisyonlardan ötürü firmaların kayıplar yaşamasına sebep olmaktadır. Aynı zamanda anlık olarak büyük değişimler gösterebilen kur riski de bulunmaktadır.
Türkiye’de ihracat geliri kazanan birçok sektör ödemelerini döviz ile yapmaktadır. TL ile iş yapan firmaların çok az sayıda olduğu kimya gibi sektörlerdeki firmalar için döviz bozdurma zorunluluğu kardan zarar anlamına gelmektedir. Firmalar bu zararlarını kar marjına yedirerek fiyat arttırma yoluna gittiğinde ise global markette rekabet etme konusunda sıkıntılar yaşamaktadır.
Döviz Bozdurma Zorunluluğunda Alt Limit Ne Kadar?
İhracatçılara döviz bozdurma zorunluluğu 15 Nisan’a kadar 30.000 ABD Doları ve üzerindeki beyannameler için geçerliydi. Fakat 15 Nisan’da yayınlanan talimat ile bu tutar 15.000 ABD Doları ve üzerindeki beyannameler için geçerli hale getirildi. 15.000 ABD Doları ve üzerindeki ihracat işlemlerinde %40 oranında döviz bozdurma zorunluluğu geçerlidir. İhracat bedelinin 180 gün içerisinde yurda getirilmesi ve %40’ının İBKB veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılması gerekmektedir.
İBKB Nedir?
İBKB, ihracat bedeli kabul belgesi anlamına gelmektedir. İBKB, ihracat bedelinin yurda getirildiğini bildiren belgedir. İhracat bedeli kabul belgesinin düzenlenmesi zorunludur ve 180 gün içerisinde ihracat bedelinin yurda getirilmesi gerekmektedir. İhracat bedeli 180 gün içerisinde yurda getirilmezse ne olur? İhracat bedeli eğer 180 gün içerisinde yurda getirilmezse ve ihracat hesabı kapatılmazsa banka yurda getirilmeyen ihracat bedelini ihbar eder. Gelir İdaresi tarafından 10 iş günü içerisinde ihtarname gönderilir. İhtarnamenin ardından 90 gün içerisinde ihracat bedeli yurda getirilmezse savcılığa ihbar edilir.
İhracat Hesabının Kapatılması Ne Demek?
İhracat hesabının kapatılması, ihracat bedelinin yurda getirilmesi ile gerçekleştirilir. İhracat hesabının kapatılmasından ihracatı yapan firmalar sorumludur. Bankanın ihracat hesabının kapatılması için sorumluluğu bulunmamaktadır. Bankalar, ihracat bedelinin yurda getirilip getirilmediğini takip etmekten sorumludur. İhracat yapan firmaların, ihracat bedelini fiili ihraç tarihinden sonra 180 gün içerisinde yurda getirme zorunluluğu bulunmaktadır. Banka tarafından eğer ihracat bedelinin 180 gün içerisinde gelmediği tespit edilirse 5 iş günü içerisinde vergi idaresine ihbarda bulunulur. Eğer ihracat bedeli 180 gün içerisinde yurda getirilirse ihracat bedeli kabul belgesi ile tasdiklenir. İhracat bedelini yurda getiren ihracatçıların ihracat hesabını kapatması için fatura, gümrük beyannamesi gibi belgeleri bankaya bildirmesi gerekmektedir.
Belirlenen süreler içerisinde ihracat bedellerini yurda getirmeyenler yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin %5’i kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar.
Hangi Ülkeler İçin İhracat Bedelini Yurda Getirme Zorunluluğu Yoktur?
İhracatçı firmaların Afganistan, Angola, Belarus, Benin, Cibuti, Etiyopya, Fildişi Sahili, Filistin, Gabon, Gana, Gine, İran, Kamerun, Kenya, Kırgızistan, Kuzey Kore, Küba, Liberya, Lübnan, Moldova, Nijerya, Senegal, Somali, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tanzanya, Venezuela ve Yemen ülkelerine yaptıkları ihracatlarda ihracat bedelini yurda getirme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Aynı zamanda Azerbaycan, Cezayir, Fas, Kazakistan, Mısır, Özbekistan, Tunus, Türkmenistan ve Ukrayna ülkelerine yapılan ihracatlarda ihracat bedelinin %50’si için yurda getirme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Hizmet İhracat Bedellerinin Yurda Getirilme Zorunluluğu Var Mıdır?
Mevcutta hizmet ihracatı bedellerinin yurda getirilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Fakat 17 Mayıs 2022 tarihinde Ticaret Bakanlığı Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü’nün Hizmet İhracatçıları Birliği Genel Sekreterliğine (Birlik) gönderdiği yazıda, ihracat bedellerinin belli bir süre sınırı dahilinde yurda getirilmesinin zorunlu tutulmasının amaçlandığı ve bu çalışma kapsamında, ihracat bedellerinin bankalar aracılığıyla TCMB’ye satılması yükümlülüğü getirilmesi olasılığının da olduğunu belirtilerek, bu sistemin Birlik üyelerinin faaliyetlerine ve ülkemiz hizmet ihracatına olası etkileri hakkında değerlendirme yapmaları istenmektedir.
Tek Ekranda Döviz Hesaplarının Takibi
Tüm Bankalar Tek Ekranda hizmeti ile ihracatçı firmalar döviz hesaplarının takibini tek ekrandan yapabilmektedir. Finteo Açık Bankacılık Portalı’nı kullanarak tüm bankalardaki Euro, Dolar, Sterlin gibi döviz hesaplarınızı tek uygulama üzerinden takip edebilirsiniz. Tüm döviz hareketleri tek ekranda kontrol edilebilir ve aynı zamanda tek tıkla Excel dosyasına aktarabilirsiniz. Tek tek farklı bankalardaki döviz hesaplarının kontrol edilmesi ve muhasebeye işlenmesi oldukça uzun zaman alan işlemlerdir. Finteo Açık Bankacılık Portalı aracılığı ile tek ekranda döviz hesaplarının takibini kolaylıkla yapabilir ve muhasebeye işlenmesini kısa sürede tamamlayabilirsiniz.
Banka döviz hesabı entegrasyonu, firmaların tüm bankalardaki döviz hesaplarının ERP ile entegre edilmesini sağlayan işlemdir. Finteo Açık Bankacılık Portalı’nı kullanarak tüm bankalardaki döviz hesaplarınızı ERP programınız ile entegre edebilirsiniz. Logo, SAP, Akınsoft, Wolvox ve IFS ile entegre çalışabilmekteyiz. Banka hesap ERP entegrasyonu ve döviz hesaplarının ERP entegrasyonu ile alakalı detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz.
