Ngozi Okonjo-Iweala, 13 Haziran 1954 tarihinde Nijerya’nın Delta Eyaleti’nde, Ogwashi-Ukwu kasabasında dünyaya geldi. Babası Profesör Chukwuka Okonjo, bölgenin geleneksel liderlerinden biriydi. Eğitim hayatına Nijerya’da başladı, ardından 1973’te ABD’ye giderek Harvard Üniversitesi’nde ekonomi alanında lisansını tamamladı. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) şehir planlaması ve bölgesel kalkınma üzerine yüksek lisans ve doktora yaptı. Doktora tezini Nijerya’nın kırsal finansal piyasaları ve kredi politikaları üzerine yazdı; böylece kendi ülkesinin kalkınma sorunlarına akademik bir yaklaşım geliştirdi.
Dünya Bankası’nda Geçen Yıllar ve Nijerya’ya Dönüş
Ngozi Okonjo-Iweala, kariyerine 1980’lerin başında Dünya Bankası’nda başladı. Burada Afrika ve diğer gelişmekte olan ülkelerde kalkınma projelerinin finansmanı ve yönetiminde kritik görevler üstlendi. 25 yıl boyunca kurumda çalıştıktan sonra, 2003 yılında Nijerya Maliye Bakanı olarak ülkesine hizmet etmek üzere Dünya Bankası’ndan ayrıldı.
Maliye Bakanlığı döneminde, Nijerya’nın devasa dış borcunu Paris Kulübü ile yapılan müzakereler sonucu yeniden yapılandırdı. 30 milyar dolarlık dış borcun 18 milyar dolarlık kısmının silinmesini sağladı. Bu hamle Nijerya’nın uluslararası finans piyasalarındaki itibarını güçlendirdi. Aynı zamanda ülkenin ilk kez kredi notu almasını sağlayarak yatırımcıların güvenini kazandı. Yolsuzlukla mücadele, mali disiplin ve şeffaflık konularında kararlı adımlar attı. 2011-2015 arasında ise Maliye Bakanı ve Ekonomi Koordinatörü olarak görev yaptı ve ekonominin sürdürülebilir büyümesi için kapsamlı reformlar uyguladı.
Bu dönemde siyasi ve bürokratik engellerle karşılaşmasına rağmen, dirayeti ve kriz yönetimindeki başarısı sayesinde Nijerya’nın ekonomik dönüşümünde önemli rol oynadı.
Ngozi Okonjo-Iweala, liderliğini sadece ekonomiyle sınırlı tutmayıp, kadınların iş hayatında ve toplumda daha etkin rol alabilmesi için de yoğun çalışmalar yapmaktadır. Kadınların ekonomik güçlendirilmesini sürdürülebilir kalkınmanın temel taşı olarak görmekte ve bu konuda çeşitli uluslararası platformlarda aktif olarak sesini yükseltmektedir.
Genç kızların ve kadınların eğitim, iş hayatı ve liderlik fırsatlarına erişimi için mentorluk ve destek programlarına öncülük etmektedir. Özellikle COVID-19 pandemisi sırasında kadınların iş gücünden çekilme riskine dikkat çekmiş ve ekonomik iyileşme planlarında cinsiyet perspektifinin mutlaka yer alması gerektiğini savunmuştur. Kadınların kariyerlerinde karşılaştığı yapısal engellerin kaldırılması için yasa yapıcılar ve kurumlarla işbirliği yapmakta, iş ve aile hayatının dengelenmesi konusundaki deneyimlerini sıkça paylaşmaktadır.
Dünya Ticaret Örgütü’ndeki (WTO) Liderliği ve Küresel Ticaret Vizyonu
2021 yılında, Dünya Ticaret Örgütü’nün Genel Direktörü olarak atandı. WTO tarihindeki ilk kadın ve ilk Afrikalı genel müdür oldu. Bu pozisyon, küresel ticaretin çok taraflı sisteminin reforme edilmesi için önemli bir fırsat sundu.
Görev süresince, pandemi sonrası ekonomik toparlanmada tedarik zincirlerinin güçlendirilmesi ve gelişmekte olan ülkelerin aşıya erişiminin artırılması için COVAX girişimini desteklemektedir. WTO içinde balıkçılık sübvansiyonlarının sınırlandırılması, tarım ticaretinde adil uygulamaların geliştirilmesi ve karbon salınımını azaltmaya yönelik ticaret politikalarının oluşturulması için yoğun diplomasi yürütmektedir.
Ayrıca, WTO’nun ihtilaf çözüm mekanizmasının canlandırılması ve gelişmekte olan ülkelerin küresel ticaret sistemine tam katılımının sağlanması için çalışmalar yapmaktadır. Dijital ticaretin kolaylaştırılması, ticarette şeffaflık ve kapsayıcılığın artırılması onun öncelikleri arasındadır. Küresel ticaretin, herkes için fırsatlar yaratması ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunması gerektiğini savunmaktadır.
Liderlik Anlayışı ve Kişisel Vizyonu
Okonjo-Iweala, liderliği iş birliği ve ekip çalışması üzerine kurmaktadır. “Arka planda liderlik” anlayışıyla, ekip üyelerini destekleyerek ortak hedeflere ulaşmanın önemini vurgular. Şeffaflık, yenilikçilik ve kapsayıcılığı liderliğinin temel değerleri olarak benimser.
Kadınların liderlik pozisyonlarında daha fazla yer alması, gençlerin güçlendirilmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın ticaretle desteklenmesi onun vizyonunun merkezinde yer almaktadır. Kendi hayat deneyimlerini paylaşarak, yeni nesil liderlere rehberlik etmektedir.
Azim, Vizyon ve İlhamın Sembolü
Ngozi Okonjo-Iweala, akademik başarıları, kriz yönetimindeki dirayeti, ekonomik reformlardaki etkinliği ve küresel liderlik vizyonuyla sadece Afrika’nın değil, tüm dünyanın saygı duyduğu bir isimdir. Kadın hakları ve sürdürülebilir kalkınma mücadelesindeki kararlılığı, küresel ticaretin daha adil ve kapsayıcı hale gelmesi için verdiği emeklerle birleşmektedir.
Onun hikayesi, zorlukların üstesinden gelerek evrensel değerler için mücadele eden güçlü bir liderin portresini çizmekte ve dünya çapında milyonlara ilham vermektedir.
Daha fazlası için: Finsight - Finansal Okuryazarlık Platformu
